PONTEVEDRA, 1893 – VIGO, 1987

A vida desta mestra, nada en Campolongo (Salcedo), ten unha fonda pegada vocacional polo ensino, ata tal punto que a súa filla Narda lembraba a figura do seu pai, asasinado en 1936, ao dicir que el e a súa nai “se fixeran noivos cando el era militar pero que o pai dela non a deixaba casar cun militar, así que deixou o exército e fixo a carreira de mestre, a mesma que estudara ela”.

Unha vez casada con Alfonso Rodríguez Méndez, os dous empregáronse como mestres en Padriñán, no concello de Sanxenxo; el, na escola número 1 (a de nenos), e ela, na 2 (a das nenas). Alí puxeron en marcha moitas das innovacións impulsadas polo Goberno da II República. Alumnas e alumnos deixaron testemuños da súa plena dedicación pedagóxica e da súa preocupación por orientalos sobre o seu futuro laboral.

Na publicación Do gris ao violeta anótase que Bernarda nunca estivo detida, no que puido influír o feito de que, ao contrario que o seu home, era profundamente relixiosa. Si foi depurada laboralmente e nunca volveu traballar como mestra, aínda que nunca abandonou o ensino.

Tras o asasinato de Alfonso, refuxiouse coa súa filla, que daquela tiña uns doce anos, na casa familiar en Salcedo. Alí deu clases particulares, pasantías; actividade que continuou co seu traslado a Pontevedra. Nesta cidade, xunto coa súa irmá Carmen, estableceu nun piso alugado na praza da Ferrería unha pequena residencia de rapazas estudantes na Escola Normal.

Pola dedicación laboral da filla trasladaron a súa residencia, primeiro a Vigo e despois a Venezuela, onde residiron ata 1967. A devandita publicación recolle o testemuño da súa afillada, Beatriz Armenta, que conviviu con ela en Venezuela desde os quince ata os vinte e dous anos: “cando marchou a Vigo coa filla, daba clases pero non para sacar cartos, senón que ensinaba as criaturas da veciñanza a ler, sobre todo nenas e nenos con dificultades. Penso que nin lles cobraba. A min tamén me deu clase. Volvíame tola coa caligrafía (…) Logo marchou a Venezuela… alí non traballaba pero seguía ensinando a ler e escribir”.

Coa chegada da democracia puido cobrar a pensión de viuvez e tamén a recoñecida ao persoal do maxisterio depurado.